Het voorjaar is aangebroken, ook in Rome! De drommen toeristen melden zich weer aan in de eeuwige stad, en het is een drukte van belang op de bekende toeristische plaatsen zoals de Spaanse Trappen, de Trevifontein en op en rond het Forum Romanum en het Colosseum. Begrijpelijk, want wie voor het eerst in Rome is wil deze hoogtepunten natuurlijk graag bekijken. Pak het echter eens op een andere manier aan, en bekijk het Forum en het Colosseum van een afstandje. Doe zoals de keizers, en ga wandelen op de Palatijnse heuvel. Zeker ’s ochtends stilte gegarandeerd, en een fantastisch uitzicht op de nabijgelegen klassieke resten.

Archeologisch park

De ingang naar de Palatijnse heuvel bevindt zich aan de Via di San Gregorio, op loopafstand van het Colosseum en de Boog van Constantijn. Hier koop je een combikaartje voor zowel de Palatijnse heuvel als het Colosseum en het Forum Romanum. Er staan hier zelden rijen, waar dat bij de overige twee attracties nog wél eens het geval is. Koop dat kaartje dus ook vooral hier, en wandel dan geleidelijk aan naar boven. Zo op het eerste gezicht oogt de heuvel eerder als een fraai park, dan als een archeologische opgraving. Maar als je langzaamaan boven bent (de Palatijnse heuvel ligt ongeveer 40 meter boven het niveau van de Tiber), doemen de klassieke resten links en rechts op. En die zijn behoorlijk indrukwekkend, al zijn het vooral restanten en overblijfselen. Het is die combinatie van groen, schaduw, ruimte en Romeinse oudheid die het ‘m doet.

Waar Romulus woonde

De Palatijn, een van de zeven heuvels van Rome, heeft van oudsher een belangrijke betekenis voor de Romeinen. Was het niet op deze heuvel dat Aeneas, na zijn vlucht uit Troje, werd ontvangen door koning Evandrus? Bevond zich op de flanken van de heuvel niet de grot waar Romulus en Remus werden gevoed door de wolvin (de zogenaamde ‘Lupercal’)? En was de Palatijn niet de woonplaats van Romulus, de stichter van Rome? Inderdaad wordt de woning van de mythische naamgever en stichter van de stad geplaatst aan de zuidwestelijke kant van de heuvel. Daar werden al eerder restanten gevonden van een oude nederzetting. Niet zo maar een heuvel dus, en in de Republikeinse tijd besloten de rijke burgers en adellijke Romeinen daar hun woningen te bouwen. Algauw volgden de keizers.

Keizerlijke paleizen

Als je nu over de Palatijn wandelt, zijn het vooral de overblijfselen van keizerlijke paleizen en woningen die te bewonderen zijn. Met name de kantoren en woning van keizer Tiberius en Domitianus, en enige restanten van gebouwen van Septimius Severus. Vergis je niet: het is niet zo dat je de keizerlijke woningen kunt binnenwandelen en van verschillende kamers en versieringen kunt genieten. Er staan nog wat flinke bakstenen muren (met meerdere verdiepingen!) met enorme rondbogen overeind, en hier en daar zijn fundamenten te zien, net als een stadium en restanten van oude fonteinen. De Palatijn biedt bovenal de mogelijkheid om de bouwcapaciteiten van de Romeinen te bewonderen.

Het huis van Augustus

Echte publiekstrekkers zijn de woningen van Keizer Augustus en zijn echtgenote Livia, mits de beide huizen echter geopend zijn voor het publiek. Augustus besloot naar de Palatijn te verhuizen in de late eerste eeuw v.Chr., vlakbij de Lupercal en de waarschijnlijk locatie van de woning van Romulus. In zijn enorme woningcomplex werd o.a. een tempel voor Apollo gebouwd (met hangende tuinen en een marmeren façade), en de privévertrekken van de keizer werden schitterend gedecoreerd met fresco’s. Dat geldt ook voor de woning van zijn tweede echtgenote Livia, die vlak naast haar man kwam te wonen in een huis met twee verdiepingen. Ook in haar huis werden de mooiste fresco’s teruggevonden, met afbeeldingen van mythologische scènes, festoenen vol met fruit, bloemen en groentes en vooral veel trompe-l’oeils, oftewel bedriegertjes van geschilderde pilaren en openstaande deuren. Om deze twee woningen te mogen bezoeken, moet er een aparte rondleiding worden geboekt met een officiële stadsgids. Momenteel is dat niet mogelijk, vanwege archeologische werkzaamheden. Hou deze site hierover goed in de gaten: https://www.coopculture.it/en/heritage.cfm?id=18

Groen en fris

Na het bewonderen van de keizerlijke paleizen, kun je doorwandelen naar de noordkant van de Palatijn, om daar van het uitzicht op het Forum Romanum en de Capitolijnse heuvel aan de ene kant, en de Basilica van Constantijn en Maxentius en het Colosseum aan de andere kant, te genieten. En om rond te wandelen in de Farnese tuinen, natuurlijk. Deze tuinen werden rond 1550 door kardinaal Alesandro Farnese vlakbij de Boog van Titus aangelegd als privétuin vol terrassen, fonteinen en vogelhuisjes. Daar is heden ten dage niet veel van over, maar een schaduwrijke plek is het nog steeds, waar je van een briesje en het uitzicht kunt genieten. Alvorens je ervoor kiest om naar beneden te wandelen en de drukte van het Forum in te duiken…..